Historia Działu

Lata 1965-1981

Należy podkreślić, że od 1962 r. Uniwersytet Jagielloński współpracował na zasadzie umów naukowo-kulturalnych z Uniwersytetem im. Fryderyka Schillera w Jenie, NRD, i Uniwersytetem im. Tarasa Szewczenki w Kijowie, ZSRR, a od 1963 r. z Uniwersytetem im. J. Komeńskiego w Bratysławie, CSRS, i Uniwersytetem w Pécs, WRL. W czerwcu 1965 r. UJ zawarł porozumienie o współpracy z Uniwersytetem w Helsinkach, Finlandia, a w październiku 1965 – z Uniwersytetem w Gandawie, Belgia (podczas wizyty Rektora M. Klimaszewskiego na tej uczelni w dniach 2-7.10.1965 r.).
W swoim przemówieniu inaugurującym rok akad. 1966/67, Rektor UJ prof. dr hab. Mieczysław Klimaszewski mówił o żywych kontaktach zagranicznych UJ w poprzednim roku akademickim 1965/66: wizytach gości z uczelni zagranicznych, współpracy w ramach umów z ww. uczelniami europejskimi oraz wymianie osobowej, podkreślając, iż „Sprawa kontaktów międzynarodowych to nie przejaw snobizmu, to jest konieczność. Nauki nie można uprawiać w izolacji. Dla rozwoju nauki w naszej uczelni konieczna jest znajomość osiągnięć w nauce światowej, każdy kierunek w naszej Uczelni powinien widzieć i określać swe miejsce w nauce krajowej i światowej, by zmierzać do osiągnięcia coraz lepszych wyników i coraz wyższej rangi dla swego kierunku i Uczelni. Kontakty naukowe zmuszają do podnoszenia poziomu naukowego pracowników i naszej Uczelni".
W roku 1965/66 na UJ (5 wydziałów) pracowało 1519 osób, w tym 571 pracowników administracji. „Mogę stwierdzić, że ogromna większość pracowników pod kierunkiem dyrektora mgr I. Włodka, wywiązała się dobrze ze swych obowiązków. Dotyczy to m.in. (…) Działu Współpracy z Zagranicą" – ocenił Rektor M. Klimaszewski.

Na 25 kierunkach studiów prowadzonych na UJ studiowało 8021 studentów (w tym 97 obcokrajowców z Wietnamu, Bułgarii, Czechosłowacji, Francji, Kenii, Rodezji, Cypru, Wenezueli, Boliwii, i in.). Spośród 231 pracowników UJ, którzy wyjechali za granicę 50 wyjechało do ZSRR, 33 do Czechosłowacji, 28 do NRD, 18 do Francji, 13 do Wlk Brytanii, 9 do USA, 9 do Włoch, a także do Indii, Iranu, Nigerii i Tunisu. Na UJ przyjechało 128 osób z 24 państw (NRD – 21, Czechosłowacja – 20, Francja – 14, ZSRR – 11, Wlk Brytania – 9, USA – 9, Belgia – 9, Rumunia – 9).

W 1966 r. wizytę na UJ złożył Dyrektor Generalny British Council Sir Paul Sinker, który z władzami UJ omawiał możliwości współpracy między obydwiema instytucjami.

W dniu 23.09.1966 Senat UJ podjął uchwałę o utworzeniu godności członka honorowego Senatu UJ. Nowy tytuł otrzymali: prof. Erkki Kivinen, Rektor Uniwersytetu Helsińskiego, prof. Günther Drefahl, Rektor Uniwersytetu Jeneńskiego i prof. J. T. Szwec, Rektor Uniwersytetu Kijowskiego.
Kronika UJ za 1967/68 podaje smutną wiadomość o śmierci Kierownika DWM, p. Elżbiety Małachowskiej, która prowadziła i rozbudowywała Dział, a wcześniej pracowała w Biurze Jubileuszowym jako Kierownik Działu Ogólnego. W trakcie swych dwóch kadencji Rektor M. Klimaszewski nawiązał liczne kontakty międzynarodowe, gościł na wielu uczelniach zagranicznych, gdzie prowadził rozmowy o możliwościach współpracy bilateralnej. W rezultacie jego starań w latach 1969-71 Uniwersytet Jagielloński współpracuje z 10 uczelniami zagranicznymi w ramach zawartych porozumień: Kijów, Jena, Bratysława, Pecs, Helsinki, Gandawa, Liège, Uppsala, Bordeaux i Budapeszt. W tym czasie w przygotowaniu były umowy z uczelniami w Wilnie, Glasgow, Padwie, Cluj, Zagrzebiu, Skopje, Pradze i Alliance College w USA. Uniwersytet gości delegacje uczelniane z Jeny, Gandawy, Kijowa, Bordeaux, Glasgow, Bratysławy oraz rektorów kilku uniwersytetów z Brazylii. Obsługą tych delegacji, przygotowywaniem porozumień, wizyt Rektora za granicą, wymianą bilateralną kadry akademickiej, studentów i stażystów zajmował się Dział Współpracy z Zagranicą. Należy pamiętać, że każde porozumienie czy wyjazd zagraniczny, a nawet zakup większej ilości artykułów spożywczych na przyjęcie delegacji, wymagały zgody Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego PRL. Pod koniec swej drugiej kadencji Rektor M. Klimaszewski odwiedził także kilka uczelni brytyjskich: w Glasgow, Sterling, St Andrews, York, Leeds, Oxfordzie i Londynie, co zaowocowało później podpisaniem porozumień o współpracy oraz zintensyfikowało wymianę bilateralną (w 1971/72 za granicę do 39 krajów wyjechało 600 pracowników UJ, a przyjechało 350 osób z 27 krajów). Kroniki UJ zanotowały wizyty: Rektora Alliance College z Cambridge Springs, USA, naukowców z Nancy, Pragi, Genewy, Liege, Sofii, Jeny, Cluj i Skopje. W dniu 2.04.1972 r., w Collegium Novum Rektor Mieczysław Klimaszewski i Rektor Dymitr Filipow z Uniwersytetu im. Cyryla i Metodego w Wielkim Tyrnowie, Bułgaria, podpisali porozumienie o współpracy naukowo-kulturalnej. Uruchomiono lektoraty języka bułgarskiego na UJ i języka polskiego na uczelni w Wielkim Tyrnowie.
Współpraca z uczelniami zagranicznymi obejmowała też sferę kultury. I tak w dniu 11.10.1971 r. odbył się na UJ koncert Orkiestry Kameralnej Uniwersytetu Jeneńskiego. W ramach wymiany kulturalnej między UJ a Uniwersytetem Erlangen-Nürnberg odbywają się koncerty zespołów artystycznych od 1994 r. DWZ pomagał w organizacji koncertów Chóru UJ w Erlangen-Nürnberg, Heidelbergu i Izraelu.
W swoim przemówieniu inaugurującym rok akad. 1972/73, nowy Rektor UJ prof. dr hab. Mieczysław Karaś wymienił 9956 studentów (w tym 174 obcokrajowców z 20 krajów). Rektor ubolewał z powodu „bardzo niepokojącego zjawiska, jakim jest systematycznie zmniejszająca się liczba wyjazdów zagranicznych pracowników UJ". Zanotowano 229 wyjazdów (30 w ramach wymiany) i 370 przyjazdów (58 w ramach wymiany). W dniu 14 grudnia 1972 r. została podpisana umowa z Uniwersytetem w Mińsku. Rektor M. Karaś złożył wizytę na Uniwersytetach w Wiedniu i Salzburgu.
Od roku 1972 Dział przejął funkcje dotychczas świadczone przez biura podróży: rezerwację i zakup biletów, rozliczenia finansowe, itp. W roku 1973 Dział stał się częścią Działu Nauki UJ jako Biuro Współpracy z Zagranicą. Od tego roku zbiorcze plany wyjazdów opracowywał Dział Nauki UJ, po czym zatwierdzała je Rektorska Komisja ds. Współpracy z Zagranicą. Następnie całość dokumentacji wysyłana była do Ministerstwa do ostatecznego zatwierdzenia. UJ nawiązuje kontakty z uczelniami francuskimi. Gościł rektorów uczelni z Paryża, Bordeaux i Reims. W dniu 5.11.1974 r., podpisana została umowa o współpracy z Uniwersytetem w Nancy. W marcu 1975 r. UJ podpisał umowę z Uniwersytetem Waszyngtońskim w Seattle jako drugie porozumienie z uczelnią amerykańską (po umowie z Alliance College).

Współpraca z ramach umów bilateralnych obejmuje także pracowników administracji UJ. I tak czteroosobowa delegacja złożona z pracowników administracyjnych UJ przebywała w dniach 2-6.12.1974 r. w Jenie. Celem wizyty była wymiana doświadczeń w automatyzacji procesu zarządzania. BWM zaczyna opracowywać plany wyjazdowe i wprowadza wniosek na wyjazd za granicę. Powstaje projekt 5-letniego rozwoju UJ na lata 1976-1980, który jednak niewiele mówi o współpracy międzynarodowej Uczelni. W sprawozdaniach przygotowanych na kolejne inauguracje roku akademickiego czytamy o wzroście wyjazdów i przyjazdów pracowników i studentów. Studenci UJ mogą wyjechać do uczelni w Kijowie, Moskwie, Wilnie, Jenie, Lipsku, Bratysławie, Budapeszcie, Zagrzebiu, Wielkim Tyrnowie i St Andrews.
Biuletyn Rektora za 1977 opisuje współpracę UJ w ramach porozumień z 21 uczelniami: Jena (współpraca obejmuje 17 jednostek UJ, wymianę osobową, praktyki studenckie, wymianę recenzentów, wspólne badania i współpracę bibliotek uniwersyteckich), Kijów (52 tematy badawcze, wymiana osobowa, praktyki studenckie), Bratysława (współpraca naukowa i wymiana osobowa), Pecs (intensywna współpraca pomiędzy wydziałami prawa), Gandawa, Helsinki, Liège, Uppsala, Bordeaux I, Praga, Skopje (liczna wymiana osobowa), Cluj, Wilno (kilka tematów badawczych i wymiana osobowa), Wlk Tyrnowo (współpraca realizowana przez Instytut Filologii Słowiańskiej), Mińsk (liczna wymiana osobowa), Bazylea, Salzburg, Uniwersytet im. J. Hopkinsa – filia w Bolonii, Uniwersytet Waszyngtoński w Seattle (wymiana profesorów wizytujących), Salamanka i Zagrzeb.
Na studiach zagranicznych przebywali studenci UJ: 28 w ZSRR, 5 w NRD, 3 w Alliance College, po 1 osobie w Sofii i Lipsku. W przygotowaniu są projekty umów z Sofią, Bochum, Paryż VIII i Nancy II.

Nowym Rektorem UJ zostaje wybrany prof. dr hab. Mieczysław Hess. W okresie 11.10-9.11.1978 r. Rektor M. Hess odwiedził 16 uniwersytetów i college'ów amerykańskich. W sprawozdaniu za 1978/79 przygotowanym przez Dział Nauki (którego częścią jest BWZ) czytamy o 156 tematach badawczych realizowanych w ramach umów; 91 gościach (73 w ramach wymiany), 168 wyjazdach i 83 stażystach (17 na studiach doktoranckich); 22 umowach ogólnouczelnianych o współpracy (nowa umowa z Uniwersytetem Sofijskim).

Po raz pierwszy wymienia się także umowy podpisane na szczeblu instytutu – umowa pomiędzy Katedrą Historii i Teorii Muzyki UJ a Katedrą Muzykologii Uniwersytetu w Bolonii.

W roku 1979 UJ zawarł 5 nowych porozumień o współpracy z: Wayne State University w Detroit, Uniwersytetem Rzymskim, Uniwersytetem Ruhry w Bochum, Uniwersytetem Padewskim i Autonomicznym Uniwersytetem Narodowym Meksyku. Zostało też zawarte porozumienie szczebla instytutowego pomiędzy Instytutem Archeologii UJ a Instytutem Trakologii Bułgarskiej Akademii Nauk w Sofii.

Na UJ studiowało 87 obcokrajowców z 30 krajów, a 77 studentów UJ z 9 kierunków wyjechało na studia do 14 krajów (na filologię rosyjską w ZSRR – 41 studentów). 158 studentów UJ wzięło udział w praktykach, w tym: w NRD (Jena, Lipsk) – 40, w ZSRR (Kijów) – 20, w BRL (Sofia, Wlk Tyrnowo) – 20, CSRS (Koszyce, Praga, Bratysława) – 30 i Jugosławii (Zagrzeb) – 15 oraz St Andrews (3 studentów przez okres 6 tygodni).
W ramach administracji centralnej 1 marca 1980 r. wyodrębniono Pion Nauki i Współpracy Naukowej, w którego skład wszedł Dział Współpracy z Zagranicą oraz Biuro Imprez Naukowych.
Sytuacja polityczna w Polsce w 1981-82 nie pozostała bez wpływu na sprawy współpracy UJ z zagranicą. Wprowadzenie stanu wojennego spowodowało odwołanie szeregu wizyt gości zagranicznych i nastąpiło wyraźne zahamowanie kontaktów.

Zobacz również

Medal "Merentibus" UJ dla Uniwersytetu w Jenie - 50 lat współpracy między UJ a Uniwersytetem Fryderyka Schillera w Jenie

"30-lecie współpracy naukowej z Uniwersytetem Ruhry w Bochum" - Alma Mater nr 122-123 luty-marzec 2010